Dante – İlahi Komedya Cehennem Yorum ve İncelemesi

Merhaba arkadaşlar, 2 haftadır kitap incelemesinde bulunamamıştım bunun sebebi sindire sindire okuduğum İlahi Komedya – Cehennem kitabı yüzünden. Normalde haftada bir kitap okuyup, yorumlamaya çalışıyorum sizler için.
Ama bu seferki seri daha derin ve ciddi bir kitap olduğundan araştıra araştıra okuduğum için uzun sürdü. Mesela Dante İlahi Komedya Hz. Muhammed ‘i neden cehenneme koydu? Dante İlahi Komedya Miraç ile benzerliği bulunuyor mu? Gibi soruların cevaplarını araştırarak okumak biraz zamanımı aldı diyebilirim.

Dante – İlahi Komedya Cehennem Konusu

Dante Alighieri ‘nin ” öteki dünyaya ” yaptığı düşsel geziyi destanlaştıran bir şiirdir. Bu öteki dünyayı anlatırken ilk cehennemden başlıyor Dante. Cehennemin katlarını ve bu katlarda kimlerin işkence çektiklerini kendi gözlemleri ile anlatıyor.

Dante – İlahi Komedya Cehennem Yorum ve Eleştirilerim

Dante İlahi Komedya ‘yı set olarak Oğlak Yayıncılıktan aldım. Tabi almadan önce çok araştırdım çünkü bu tip şiir kitaplarında çeviri her şeyden önce gelir. Araştırmalarım sonucunda tüm oklar Rekin TEKSOY ‘u gösterdi. Çevirmenin başarılarını ve aldığı ödülleri okumak bile başlı başına bir günümü aldı diyebilirim. 🙂

Kitabımız 333 sayfadan oluşuyor. Dante Cehennem ‘i 1308 yılında tamamlamış. Toplam 34 kanto içerir ve 4720 dizeden oluşuyor. Bu yolculuğa 7 Nisan Perşembeyi 8 Nisan Cumaya bağlayan gece karanlık bir ormanda yolunu kaybeder. Cuma sabahı gün ağarırken bir tepenin eteğinde Vergilius ile karşılaşıyor. Ve Dante ‘yi kötülüklerinden arındırmak için onu öteki dünyanın üç bölümünü gezmek için çağırması ile başlıyor. Bu yolculukta 112 ünlü ile karşılaşıyor. Bunların arasında benim en çok dikkatimi çekenler: Hz. Muhammed, Hz. Ali, Selahaddin Eyyubi, İbni Sina, İbni Rüşt ‘tür. Cehennemde diğer göreceğiniz ünlü kişiler: Homeros, Soktrates, Platon, Demokritos, Tales, Herakleitos, Hipokrates, İskender, Atilla kısacası adam tüm filozofları cehenneme toplamış diyebiliriz. Geri kalanlarda döneminde yaşamış özellikle İtalya ve Floransa ‘da ki papazlar, krallar, siyasetçilerdir.

Aslında Dante kendi zamanında ki siyasal ve dini olaylardan dolayı 20 yıl sürgünde yaşamış bir yazar. Bu olaylar İlahi Komedya ‘ya yansımış diyebiliriz. Hatta komple kitabı bunların üzerine yazmış diyebilirim. Kendi siyasi ve inançlarına inanmayanların hepsini cehenneme koymuş Dante. Ve bu kişileri kendi adaletinde yargılayıp Cehennemin çeşitli katlarına koyup yolculuk sırasında bu kişilerin gördüğü işkenceleri ve bu kişilerle olan diyaloglarını bizlere aktarıyor. ( Tabi bu aktarımı bir görsel şölene dönüştürüp aktardığı için sanki Dante ve Vergilius ile beraber yolculuk ediyormuşsunuz gibi hissettiriyor size. ) Mesela İlahi Komedya 28. Kanto ‘nun 22-36 dizelerinde;

”Dibi delik, tahtası eksik hiçbir fıçı,
benim gördüğüm, tepesinden tırnağa bağrı
deşik biri gibi parçalanmış olamazdı.

Bacakları arasından sarkıyordu bağırsakları;
iç organları ortadaydı,
yenilenlerden bok yapan murdar keseyle birlikte.

Onu görmek için olanca dikkatimi verince,
bana baktı, göğsünü açtı elleriyle,
“Bak nasıl paralıyorum kendimi” dedi,

“Bak Muhammed de nasıl sakat edildi!
Önümde ağlayarak giden de ali,
çenesinden tepesine yüzü kesili.

Burada gördüğün öteki kişiler
yeryüzünde bölücülük, bozgunculuk tohumu ektiler,
bu nedenle ikiye bölündüler. ”

Hz. Muhammed ve Hz. Ali ‘yi, Hristiyan dini varken İslam dinin çıkartıp Dünyada bozgunculuk çıkardığını düşündüğü için Cehennemin 8. Dairesine yerleştirmiştir. Dante kitabında normalde dini liderlere ve önemli kişileri saygıyla anlatıyor ve bu kadar kesin çizgilerle yargılamıyor. Ama İslamın son peygamberine ve halifesinden neden böyle nefretle bahsediyor? Bence bunun 2 sebebi var. 1. Sebebi Yaşadığı dönemle alakalı diye düşünüyorum. Orta çağda Hz. Muhammed için ” Hristiyanlığı ortadan kaldırmak isteyen bir sahte peygamber ve nihayet bir ‘deccal’ ” olarak tanıtıyorlar. 2. Sebebi ise büyük dedesinin Haçlı Seferlerinde soyluluk unvanı alması ve aynı zamanda Haçlı Seferlerinde ölmüş olmasıdır diye düşünüyorum. Bunların etkisinde kalarak Peygamber Efendimizi cehenneme koyarak küçük düşürmek istemiştir. Bu tür yanlı göndermelerden sonra İlahi Komedya dramadan çok alaycı bir gönderme üzerine kurulu geldi bana. Buda kitabın değerini benim için düşürdü diyebilirim.

Cehennemin beni en etkileyen kısmı 8. Dairenin 5. Hendeğin yükseltisindeyken aşağıdaki böbreklerine bakarak ters ters ilerleyen ruhların tasvirini gerçekten çok iyi yapıyor. O anı sanki yaşamış gibi oldum. Aslında 20. Kantoda ki Rönesans ressamı Sandro Botticelli ‘nin çizdiği resimde etkiledi diyebilirim. 8. Dairede gelecek hakkında bilgi veren büyücüler, falcılar cezalarını çekiyor.

Buradan yola çıkarak olursak İlahi Komedya Cehennem cildine başladığımda aklıma Peygamber Efendimizin Miraca çıkışı ve orada Cehennem bekçisi Malik ile konuşmaları geldi. Benzer noktaları çok bulunuyor. Peygamberimizin cehennemi 7 kat olarak ve her katında kendi içinde bölümlere ayrıldığını. Her katta farklı suçların ceza gördüğünü anlatıyor. Cezaların benzerlikleri de bulunuyor. Zebanilerin günahkar ruhların bedenlerini yarmaları, yarılan veya deşilen yerin tekrar yenilenip tekrar değişmesi. Bazı günahkarların kendi tırnakları ile yüzlerini, derilerini parça parça etmesi gibi bazı benzerliklere rastladım. Birde biliyorsunuz İslam dininde sağ ve sol önemlidir. Genelde temiz işlerimize sağ el ve ayakla başlarız. Dikkat ettim Dante Cehennem yolculuğunda aşağı doğru inerken hep soldan indi. Acaba İslam dininden etkilenmiş olabilir mi? Ayrıca Peygamberimizin Mirac ‘ta gördüğü anlattığı cehenmenin yanında Dante ‘nin ki biraz basit kaçmış geldi. Sadece Dante daha detaya girmiş diyebilirim.

Genel anlamda bakıldığında bana Dante İlahi Komedya Cehennem diyince aklıma İtalya ve Floransa ‘da ki siyasi ve dini çekişmeler gelecek. İtalyan dilinin ilk ve en uzun şiiri gelecek. Karşılıksız aşkı için verdiği sözü tutmak için yaptıkları gelecek. Dönemini aydınlatan ansiklopedik bir eser gelecek.

İlahi Komedya Cehennemin Katları

Cehennemin 1. Dairesi: Limbus buradaki ruhlar dürüst yaşam sürmüş, ancak çoğu Hristiyanlıktan önce yaşadığı için ” vaftizden yoksun kalmış ”, vaftiz olmadan ölmüş ruhlardır.
Cehennemin 2. Dairesi: Şehvet düşkünleri ruhlar burada şiddetli fırtınalara maruz kalarak cezasını çeker.
Cehennemin 3. Dairesi: Oburlar burada şiddetli yağmur altında çürüyerek cezasını çekerler.
Cehennemin 4. Dairesi: Cimriler ve Savurganlar sırtlarına ağırlıklar yüklenip sürünerek cezasını çekerler.
Cehennemin 5. Dairesi: Öfkeliler cezasını çeker.
Cehennemin 6. Dairesi: Sapkınlar cezasını çeker.
Cehennemin 7. Dairesi: Başkalarına, kendilerine, Tanrı ‘ya saldırıda bulunanlar cezasını çeker.
Cehennemin 8. Dairesi: Kadın tellalları, din sömürücüleri, rüşvet yiyenler, hileciler, hırsızlar, ikiyüzlüler, bölücüler, simyacılar, kalpazanlar kendilerini parçalayarak cezalandırılırlar.
Cehennemin 9. Dairesi: Akrabalarına, vatanlarına, konuklarına, kendilerine iyilik yapanlara ihanet edenler buzların içinde hapsolmuş şekilde bulunur.

SONUÇ: Yaşadığı yıllarda böyle bir düşsel anlatım ve dönemini aydınlatan ansiklopedik bilgiler için okunmalıdır diye düşünüyorum. Keşke Hz. Muhammed ve Hz. Ali ‘ye hakaret etmeseydide baş köşemize koysaydık kitabı. Onun için puanlamak istemiyorum bu kitabı.