Alzheimer Hakkında Bilinmesi Gereken Her Şey – Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Merhaba arkadaşlar, bugünlerde yeni olmayan ama ülkemizde gerekli önlemlerin alınmadığı bir demans hastalığı olan Alzheimer Hakkında ki araştırmamı sizlerle paylaşacağım. Bu araştırmam da Alzheimer nedir? Alzheimer belirtileri nelerdir? Alzheimer tedavisi? Alzheimer hastalığı genetik midir? Alzheimer Hastaları neden ölür? gibi sorularına cevap bulabileceksiniz.

2018 Dünya Alzheimer verilerine göre Dünya da toplam 50 milyon Alzheimer hastası mevcut. TÜİK verilerine göre ülkemizde 600.000 kişi Alzheimer hastası arkadaşlar. Hastalığın artış hızı baz alındığında 2050 yılında 152 milyon kişi Alzheimer hastalığına yakalanacak. Bu rakamın 82 milyonu kadınlardan oluşacakmış. Bayan arkadaşların bu sinsi hastalığa daha çok dikkat etmeleri lazım.

Alzheimer Nedir?

Alzheimer, Demans hastalığının en çok görülen bir çeşididir. Demans ise kısaca bunamadır arkadaşlar. Hastalığın adı Dr. Alois Alzheimer’dan gelmektedir.

Alzheimer Hastalığının Nedenleri Nelerdir?

Aslında Alzheimer hastalığı nasıl oluşur? sorusunun günümüzde kesin bir cevabı bulunamamıştır arkadaşlar. Bu demans çeşidi hastalığın bir çok nedeni olabilir. Şimdiye kadar araştırdığım tüm makalelerde en çok bahsedilen nedenleri sizlerle paylaşacağım.

• Beyinde biriken proteinler amiloid ve tau proteinleridir. Son yıllarda bir üçüncü protein olan TDP-43 isimli proteinin beyinde biriktiği tespit edilmiştir.
• Geçmişte yaşanan bir depresyon
• Damar hastalıkları yani yüksek tansiyon, kolesterol, kalp krizi ve kalp damar hastalıkları.
• APOE4 taşıyıcılığı ama bu geni taşıyanların %100 Alzheimer hastası olacağı anlamına gelmiyor. Sadece yakalanma riski artıyor.
• Genetik nedenler ama bu Alzheimer hastalarının sadece %1 de görülmüştür.
• Yaşlılık
• Düşük eğitim düzeyi

Alzheimer Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Bu sinsi hastalığı tespit etmek çok zordur arkadaşlar. Çünkü çok yavaş ilerleyen bir hastalık olduğu için erken farkına varmak çok zor. Alzheimer hastalığının belirtileri erken, orta ve ileri dönem olmak üzere 3 ‘e ayrılmış.

Erken Dönem Alzheimer Belirtileri

• İlk belirtisi hafıza kaybı arkadaşlar
• Son yaşadığı olayları unutmak
• İyi bildiği adresleri unutmak yada eşyaların yerlerini unutmak
• Stres, sinir ve kaygı düzeylerinde ani artışlar
• Aynı soruları tekrar tekrar sormak
• Karar verememek ve verdiği kararlarda bir tereddüt yaşamak

Orta Dönem Alzheimer Belirtileri

• Hafıza sorunu erken dönem belirtisine göre daha da kötüleşmiştir.
• Yakınlarının, arkadaşlarının hatta aile bireylerinin isimlerini hatırlayamamak
• Aşırı sinirli ve heyecanlı olmak
• Takıntılı şekilde tekrarlayan hareketler
• Uyku düzeninin bozulması ve uykusunda dahi rahat olamaması
• Gerçekle, hayali karıştırmak
• Günün ne olduğunu ve gün içinde saatleri karıştırmak
• Aşırı şüpheci davranması
• Yönünü karıştırması
• Konuşma bozuklukları

İleri Dönem Alzheimer Belirtileri

• Halüsinasyonların rutine dönmesi yüzünden şiddet baş göstermesi
• Yeme ve yutma bozukluğu
• Konuşma kaybı yaşamak
• Yardım almadan hareket edememesi
• İdrar kaçırmak
• Aşırı kilo kaybı veya tam tersi
• Uzun ve kısa süreli hafıza kayıpları

Alzheimer Nasıl Tedavi Edilir?

Ne yazık ki Alzheimer hastalığının kesin bir tedavisi yoktur. Günümüzde verilen reçeteli ilaçlar sadece hastalığın yavaşlamasını ve hastanın günlük işlerini daha kolay yapmasını sağlamaktadır. Şunu da belirtmek isterim dünyada özellikle ABD, Alzheimer hastalığı ile ilgili ciddi çalışmalar yapmaktadır. Bu gelişmeleri Türkiye Alzheimer Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Başar Bilgiç ‘ten dinleyelim. ” Son 10-15 yıl ise beyinde biriken amiloid maddesini temizleyen aşı çalışmalarının heyecanı ile geçti. Tüm hararetine rağmen bu çalışmalar ya başarısız sonlanmış ya da çok sınırlı olarak etkili çıkmış ve bu stratejiden yavaş yavaş umut kesilmişti. Tam bu sırada geçtiğimiz haftalarda Nature dergisinde erken dönemdeki Alzheimer hastalarının beyninde biriken amiloid maddesini doz ile ilişkili olacak şekilde temizleyen “Aduconumab” adlı molekülün verileri yayınlandı. Bu verilere göre bu molekül diğer aşılar gibi beyinden amiloid maddesini temizliyor ama onlardan farklı olarak ilk defa hastalarda gidişatı da yavaşlatıyor. Bazı yan etkiler izlense de bunların bu çalışmada kabul edilebilir yan etkiler olduğu söylenebilir. Önümüzdeki yıllarda bu molekülün ikinci aşama verilerini heyecanla bekleyeceğiz. ”

Doç. Dr. Başar Bilgiç, son dönemde Alzheimer hastalığı tedavisinde inflamasyonu azaltan ilaçların da denendiğini belirtti. “Şimdilik erken dönemdeki çalışmaları yapılan ve kanser hastalarında kullanılan bir sentetik kannaboid ve nadir görülen bir kansızlık nedeni olan orak hücreli anemi tedavisi için geliştirilen bir molekül Alzheimer hastalığında deneniyor. Bu yaklaşımın yararlı olup olmayacağını, bu moleküllerin hastalardaki kullanımı ile öğreneceğiz. Alzheimer hastalığında kandaki beyaz küre hücrelerini uyaran sargramostim isimli etken maddenin de etkili olabileceğine dair ön veriler mevcut. Bu ilacın etkinliği de hastalarda denenmekte ve bununla ilgili cevabı önümüzdeki yıllarda alacağız.”

Okuduğunuz gibi Alzheimer hastalığı ile ilgili ciddi çalışmalar sürmektedir. Sebebi de belli aslında Alzheimer hastalığı Dünyada yıllık 900 milyar dolara varan bir pazara sahip. Bu pazar olduğu sürece her zaman umut vardır arkadaşlar. bu hastalık inşallah çözülecektir.

Alzheimer İlaçları:

1- Kolinesteraz İnhibitörleri

• Donepezil HCI
• Rivastigmine tartarat
• Galantamine

2- NMDA reseptör agonisti

• Memantine

3- Gingko biloba, Piracetam, Bazı vitaminler
4– Antidepresanlar, Antipsikotikler.

UYARI: İlaçları kesinlikle bir uzmana görünmeden almayınız, kullanmayınız. Başkalarından temin etmeyiniz, başkalarına vermeyiniz.

Alzheimer Tanısı Nasıl Koyulur?

Ne yazık ki bu hastalığın tek başına %100 tanı koyabilecek bir test yok arkadaşlar. Ama bu konuda da ABD ‘de çalışmalar sürmektedir. Doç. Dr. Başar Bilgiç erken tanı ile ilgili açıklamaları ” Bu hastalıkta beyinde biriken beta-amiloid isimli maddenin son yıllarda gözde retina katmanı ve lens içinde de biriktiği saptanmıştır ve basit bir şekilde gözde bu maddenin birikimi gösterilerek hastalığın tanısının yapılabileceği öne sürülmüştür. Gözdeki bu birikim zamanla artış göstermektedir. Bu yöntem rüştünü daha fazla ispatladığında hem tanı hem de takip amaçlı olarak kullanılabilir. ”

• Beyinde biriken amiloid ve tau proteinlerini görüntüleme yöntemi ( pahalı bir sistem )
• Pozitron Emisyon Tomografisi
• Beyin Omurilik Sıvı Analizi
• Koku Testleri
• Psikiyatrik Değerlendirme

Alzheimer Hastaları Neden Ölür?

Alzheimer hastalarında en çok görülen ölüm nedenleri;

• Aspirasyon Pnömonisi, Yani hastanın yutma yetisini azaldığından veya tamamen kaybettiğinden, yediklerinin soluk borusuna kaçmasıdır.
• Kalp krizi, Alzheimer hastaları ileri seviye olduklarında hareket edemez ve yatalak olurlar. Bunun sonucunda hareket etmeyen vücudun kalp sağlığı kötüleşir ve pıhtılar oluşturur. Buda kalp krizi geçirme olasılığını artırır.
• Enfeksiyon, beslenme bozukluğu vücut bağışıklığını zayıflatır bunun sonucunda en basit bir enfeksiyona yenilebilir.

Alzheimer’ı Önleyecek Basit ama ETKİLİ Öneriler

✅Spor yapmadan günü bitirmeyin
✅Hazır yiyeceklerden uzak durun
✅Siyah çikolata tüketin ( az miktarda )
✅Fazla kilolardan kurtulun
✅Stresten uzak durun
✅Karanlık bir ortamda uyuyun
✅Alkol ve sigaradan uzak durun
✅Merak ve öğrenme isteğinizi devamlı canlı tutun
✅Bol bol kitap okuyun
✅Yeni Hobiler öğrenin

Beyine İyi Gelen Besinler

✅Unutkanlığı önleyici en iyi antioksidan kaynakları ( Yaban Mersini, Elma, Böğürtlen, Kiraz, Çilek, Ahududu, Kırmızı Erik, Kayısı, Portakal, Kırmızı Greyfurt, Şeftali, Armut, Mandalina, Muz, Kivi, Mango )
✅Ceviz
✅Balık
✅Haftada 3 kez kırmızı et
✅E vitamini beyin sağlığı açısından en temel antioksidanlardan biridir. ( Fındık, Badem, Zeytinyağı, Roka, Ispanak, Semizotu, Lahana, Bitkisel yağlar, Bulgur, Esmer pirinç, Buğday, Karabuğday, Çavdar, Yulaf, Ton balığı, Sardalya, Yumurta sarısı, Domates ve Patateste )

Kaynaklar:
Baddeley AD, Kopelman MD, Wilson BA. The handbook of memory disorders Second edition, 2002.  
Bradley GW., Daroff RB, Fenichel GM, Jankovic J. Neurology in clinical Practice,  4th edition. 2004.  
Burns A, Lliffe S.Dementia. BMJ 2009;338:b75.  
Emre M. Classification and diagnosis of dementia: a mechanism-based approach Eur J Neurol ;2009, 16: 168–173  
Selekler K. Alzheimer hastalığının öncesi:hafif kognitif bozukluk. Hacettepe Tıp Dergisi 2004; 35:199-206
Türk Geriatri Derneği, Doç. Dr. Ufuk ERGÜN
videnscenterfordemens.dk
Türkiye Alzheimer Derneği Yönetim Kurulu üyesi Prof. Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu
Türkiye Alzheimer Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Barış Topçular
www.alz.co.uk